Recensie: Grieg, Rachmaninov, Schubert & Brahms, Jaap Eilander door Marco van Putten, geplaatst op uitdaging.nl

15 november 2022

Op deze cd speelt de professioneel pianist en pianodocent Jaap Eilander Romantische muziek op een Steinway & Sons D piano. Hij koos een aantal componisten die hem bijzonder aanspreken met een toegift. De opname is gedaan in het Muziekcentrum van de Omroep. In het bijgevoegde boekje staat enig informatie en foto’s.

De cd opent met vijf lyrische stukken van de Noorse componist Edvard Grieg (1843-1907). Dit zijn over het algemeen dromerige, rustige pianostukken. Het eerste, ‘Arietta’, is een van de eerste muziekstukken van Grieg. Het speelse ‘Notturno’ hoort net als ‘Glockgeläutte’ bij opus 54. Dit tweede stuk heeft een donkere, wat sombere, melodie als basis, waartegenover een lichter klankthema staat.

‘Entschwundene Tage’ neemt de luisteraar mee naar vervlogen dagen in Noorwegen waarop van alles gebeurt, maar een vast thema heeft. In ‘Hochzeitag auf Troldhaugen’, het langste van de lyrische stukken, drukt de vrolijkheid en uitbundigheid van een Noors feest uit met een pakkende melodie.

Het zesde en zevende nummer op deze cd zijn van de Russische componist Rachmaninov (1873-1943). Meteen valt op dat deze pianomuziek een veel grotere complexiteit en diepgang heeft dan de op volksmuziek gerichte muziek van Grieg. Het eerste nummer ‘Melodie in E’ is een van de eerste werken van Rachmaninov. Dit is een ‘licht’ stuk qua toon, maar kent ook de voor Russen karakteritstieke melancholische momenten. Het onvervulde verlangen of de heimwee naar het onbereikbare.

‘Moment musicaux in Des’ heeft eveneens een kabbelende basis, waarop een uitgebreid verhaal wordt ‘verteld’. Hierin is een wat ouder geworden Rachmaninov te herkennen. De muziek is rijker en voller. In de muziek is een optimische melodie te herkennen.

Franz Schubert (1797-1828) is een Oostenrijkse componist die dan wel veel eerder leefde dan de voorgaande componisten, maar toch zijn tijd ver vooruit was. Levend in het tijdvak van de grote Beethoven, ging Schubert veel verder dan Beethoven. Velen beschouwen hem als een van de grootste componisten. Helaas leefde hij maar kort.

Eilander speelt de twee ‘Klavierstücke in es D946’. Het eerste stuk is voor velen welbekend. Waarschijnlijk het beste nummer op deze cd. Het tweede, langere stuk is minder bekend. Dit stuk is bijzonder. Het ‘beschrijft’ een heel gevarieerde levenservaring met ernstige en luchtige momenten, zoals kenmerkend voor Schubert.

De ‘Kupelwieser Walzer’ is enigzins te typeren als volksmuziek. ‘Impromptu in As’ is een bekend stuk dat in zekere zin wel Beethoviaans kan worden genoemd. Maar Schubert gaat veel verder. Het heeft veel meer breedte en diepgang. Het is ook verfijnder. Dit is waarschijnlijk een van de beste nummer op deze cd.

De toegift is het overbekende ‘Wiegenlied Guten Abend gut’ Nacht’ van de Duitse componist Brahms (1833-1897) bewerkt door Eilander. Daarmee wordt duidelijk waartoe Eilander in staat is.

Evaluatie
Dit is een mooie cd met vakkundig gespeelde romantische pianomuziek. Eilander legt bijzondere, eigen accenten. Deze cd is een aanrader. Ook als goede eerste kennismaking met klassieke pianomuziek.